Nie żyje rosyjski pisarz Władimir Wojnowicz

W Moskwie w wieku 85 zmarł Władimir Wojnowicz – wybitny rosyjski pisarz, twórca m.in. kultowych przygód żołnierza Iwana Czonkina oraz hymnu rosyjskich kosmonautów. Przyczyną śmierci był zawał serca.

Władmir Wojnowicz urodził się 26 września 1932 roku w Stalinabadzie (obecnie Duszanbe). W połowie lat 50 przeprowadził się do Moskwy, gdzie później pracował jako dziennikarz radiowy. Zasłynął jako autor słów do piosenki 14 minut przed startem, która została hymnem rosyjskich kosmonautów. Pisarza cytował sam Nikita Chruszczow, witając kosmonautów wracających z podróży kosmicznej. Po tym wydarzeniu Wojnowicza przyjęto do Związku Pisarzy ZSRR.

Wojnowicz debiutował powieścią Tu mieszkamy w 1961 roku. Światową sławę i miano twórcy kultowego przyniosła mu satyryczna opowieść o Armii Czerwonej w czasie II wojny światowej – Życie i niezwykłe przygody żołnierza Iwana Czonkina. Wojnowicz stworzył postać przesympatycznego ofermy – szeregowego Czonkina, który jest absolutnym zaprzeczeniem wzorca czerwonoarmisty. Znacznie bliżej mu do wojaka Szwejka oraz Głupiego Jasia – bohatera rosyjskich baśni ludowych. Powieść, która obnażała radzieckie absurdy i szargała świętości ukazywała się w Rosji w drugim obiegu, a w całości została wydana w Paryżu w 1975 roku.

Po latach Wojnowicz napisał dwa kolejne tomy przygód Iwana Czonkina, ale te nie dorównały popularnością pierwowzorowi. Innym znanym dziełem autora jest wydana w 1986 roku Moskwa 2042 – osadzona w przyszłości satyryczna antyutopia, która ośmiesza mechanizmy systemu komunistycznego.

Za swoją działalność literacką i krytykę radzieckiego ustroju Wojnowicz został wykluczony ze Związku Pisarzy Radzieckich, a następnie pozbawiony obywatelstwa i zmuszony do emigracji. Mieszkał w  Stanach Zjednoczonych i RFN. Wrócił do Rosji w 1990 roku po przywróceniu obywatelstwa. Był znany z krytycznego stosunku do polityki Władimira Putina. Do końca życia angażował się w akcje przeciwko władzy – podpisał m.in. protest przeciwko wojnie w Czeczenii oraz wstawiał się za więźniami politycznymi: ukraińską pilotką Nadią Sawczenko i ukraińskim reżyserem Olegiem Sencowem.