Retrospekcja olimpijska: Londyn 1908

Po krótkiej nieobecności igrzyska olimpijskie powróciły na Stary Kontynent. Ich czwarta edycja odbyła się w cieniu kontrowersji w Londynie. O wszystkim zadecydowały rzecz jasna...pieniądze, a sportowcy, krótko pisząc, nie mieli łatwego życia.

 

Początkowo igrzyska miały odbyć się w Rzymie, lecz pieniądze które miały zostać przeznaczone na ich organizację ostatecznie zostały wydane na usuwanie skutków erupcji wulkanu Wezuwiusza. Przejął je Londyn, który w tym celu wybudował liczący 68 000 stadion w White City kosztem 40 000 funtów. Stolica Wielkiej Brytanii stała przed wielkim wyzwaniem. Poprzednie edycje w Paryżu i St. Louis nie były zbyt udane, a sama idea igrzysk przeżywała ciężkie chwile. Zadania nie ułatwiali też Grecy, którzy chcieli, by olimpijskie zmagania odbywały się jedynie u nich. W 1906 roku przeprowadzili więc konkurencyjne zawody w Atenach.

 

Igrzyska olimpijskie w Londynie uważane są za najdłuższe w ich całej historii, gdyż trwały od 27 kwietnia do 31 października. De facto nie były jednak tak rozległe w czasie. Podzielono bowiem je na część letnią i jesienną. Podczas tej drugiej rozegrano sporty zespołowe, łyżwiarstwo i boks. Nie tylko z tego powodu zostały z pewnością zapamiętane. Program olimpijski rozszerzono do 24 dyscyplin, a debiutowały na nich tak egzotyczne sporty jak jeu de paume, lacrosse, rockets czy sport motorowodny. Debiut tego ostatniego był zarazem końcem na igrzyskach.

 

Aura również nie sprzyjała zawodnikom. Silny wiatr, a także ciągle padający deszcz sprawiły, że londyńskie igrzyska są nazywane "najmokrzejszymi igrzyskami w historii". Jednak nie warunki atmosferyczne czy rozbudowany program były powodem, dla którego olimpijskie zmagania zostały tak bardzo zapamiętane. Tym były liczne kontrowersje, a trwały one już od samego początku igrzysk.

 

Pierwsza w historii defilada zakończyła się skandalem. Zabrakło bowiem na niej flag Finlandii, Irlandii, Szwecji i USA. Amerykanie nie byli specjalnie z tego faktu zadowoleni. Organizatorzy tłumaczyli, że nie mogli znaleźć...flagi odpowiedniej wielkości, dlatego nie była ona obecna na stadionie. Ich tłumaczenie nie przekonały sportowców Stanów Zjednoczonych, którzy podczas defilady nie opuścili flagi przed królem Edwardem VIII, tak jak wymagał tego protokół olimpijski. Chorąży USA, Martin Sheridan, wypowiedział wtedy sławne słowa: Ta flaga nigdy nie spadnie na żadnego ziemskiego króla". Lecz to nie był jedyny "odwet" Amerykanów. Główną część protestu stanowiło spalenie kukły brytyjskiego lwa.

 

Reprezentanci Stanów Zjednoczonych mogli maszerować ze swoją flagą, tego przywileju odmówiono natomiast Finom. Skandynawskim krajem rządziła bowiem wtedy Rosja i flagę tego państwa mieli nieść reprezentanci Suomi. Wściekli Finowie na znak protestu postanowili wziąć udział w defiladzie bez niesienia symbolów narodowych.

 

Mimo problemów natury organizacyjnej, igrzyska stanęły na bardzo wysokim poziomie sportowym. Wzięło w nich udział ponad 2023 zawodników (w tym 44 kobiety) z 44 krajów. Rywalizacja sportowa także nie obyła się bez kontrowersji oraz zaskakujących wydarzeń.

 

Konflikt amerykańsko - brytyjski osiągnął punkt kulminacyjny podczas biegu finałowego na 400 m, w którym udział brało 3 zawodników z USA i jeden z Wielkiej Brytanii. Jeden z trzech startujących Amerykanów został zdyskwalifikowany za przeszkodzenie Brytyjczykowi. Na znak protestu dwaj koledzy z reprezentacji zrezygnowali ze startu, a w powtórzonym biegu zwyciężył Wyndham Halswelle, gdyż...biegł sam.

 

Absurdalny występ zaliczył też F. Smithson. Amerykański płotkarz rywalizował bowiem..z biblią w ręku. Jednak mimo wielu abstrakcyjnych wydarzeń triumfował również sport. Pojedynek finałowy w średniej wadze klasyków pomiędzy szwedzkimi zawodnikami Frithiofem Martenssonem i Mauritzem Anderssonem został opóźniony o jeden dzień, by ten pierwszy miał czas na wyleczenie kontuzji. Przerwa pomogła Martenssonowi, który pokonał swojego rodaka i zapisał się na kartach historii.

 

Największym wydarzeniem igrzysk był niewątpliwie bieg maratoński, który po raz pierwszy został rozegrany na dystansie 42,195 km. Bohaterem zmagań został Dorando Pietri. Włoch na 200 m przed metą zasłabł kilkukrotnie i ze zmęczenia nie potrafił odnaleźć właściwej drogi. Z pomocą ruszyli mu kibice (m.in. słynny sir Arthur Conan Doyle), którzy wręcz "wnieśli" zawodnika z Półwyspu Apenińskiego za linię mety. Początkowo Pietri został uznany za zwycięzcę, mimo że Amerykanin Johnny Hayes ukończył bieg o własnych siłach. Triumf Włochowi został odebrany dopiero po godzinnych kłótniach brytyjsko - amerykańskich i zamieszkach na stadionie. Królowa Aleksandra wręczyła Pietriemu złoty puchar, w ten sposób honorując jego niezłomność.

 

Igrzyska w Londynie mimo wielu kontrowersji były bardzo udane. Wzmocniły upadający duch idei olimpijskiej i nadały mu nowe znaczenie. Cieszyły się także dużym zainteresowaniem kibiców.