Rak nerki – cichy przeciwnik, który przyspiesza. Co mówią najnowsze dane?

Według najnowszych analiz liczba zachorowań na raka nerki może w ciągu dwóch dekad niemal się podwoić. Eksperci wskazują, że głównymi winowajcami są otyłość, palenie i nadciśnienie, ale coraz większą rolę w profilaktyce odgrywają cyfrowe rozwiązania.

Globalny alarm

Z raportu opublikowanego w 2025 roku przez naukowców z Fox Chase Cancer Center wynika, że w 2050 roku liczba nowych zachorowań na raka nerki może wzrosnąć do 746 tysięcy przypadków rocznie, a liczba zgonów przekroczy 300 tysięcy. Oznacza to niemal dwukrotny wzrost względem roku 2022. Dane te pochodzą z międzynarodowej bazy Global Cancer Observatory (GLOBOCAN), prowadzonej przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC).

 

Badacze zwracają uwagę, że połowie przypadków można by zapobiec, gdyby skutecznie ograniczyć czynniki ryzyka: palenie tytoniu, otyłość, nadciśnienie tętnicze i brak ruchu. W Polsce nowotwór nerki diagnozuje się u około 5 tysięcy osób rocznie, a zachorowalność stale rośnie – także wśród młodszych dorosłych.

Co wpływa na ryzyko zachorowania na raka nerki?

Około 5–8% przypadków raka nerki ma podłoże genetyczne. Dotyczy to głównie osób, u których nowotwór występuje w młodym wieku lub w rodzinie diagnozowano podobne przypadki. Jednak u zdecydowanej większości pacjentów kluczową rolę odgrywają czynniki środowiskowe i metaboliczne.

 

Badania, m.in. w czasopismach BMC Cancer (2023) i Frontiers in Oncology (2024), wskazują, że:

• palenie odpowiada nawet za 30% przypadków raka nerki u mężczyzn i 24% u kobiet,
• otyłość zwiększa ryzyko zachorowania o około 80%,
• nadciśnienie i cukrzyca potęgują ryzyko rozwoju nowotworu,
• a przewlekła choroba nerek sama w sobie może sprzyjać transformacji nowotworowej.

Autorzy podkreślają, że te czynniki często współistnieją – pacjent z nadwagą, nadciśnieniem i cukrzycą znajduje się w grupie szczególnie wysokiego ryzyka.

 

Polska perspektywa – dostęp do diagnozy i terapii

W Polsce wciąż zbyt wielu pacjentów trafia do specjalisty zbyt późno. Wczesne stadia raka nerki przebiegają bezobjawowo, dlatego profilaktyczne badania obrazowe – takie jak USG jamy brzusznej czy tomografia komputerowa – mają kluczowe znaczenie.

 

Dzięki cyfryzacji systemu ochrony zdrowia rośnie jednak dostępność diagnostyki i leczenia. Wyniki badań, skierowania czy zaświadczenia medyczne są dziś dostępne online, a elektroniczna recepta online na E-recepta umożliwia kontynuowanie terapii bez konieczności wizyty w gabinecie. To szczególnie ważne dla pacjentów z ograniczoną mobilnością lub mieszkających poza dużymi ośrodkami onkologicznymi.

 

Jednocześnie w Polsce prowadzone są badania kliniczne finansowane przez Agencję Badań Medycznych, które mają ocenić, czy w wybranych przypadkach radioterapia może być skuteczną alternatywą dla chirurgicznego usunięcia nerki (nefrektomii). To element trendu w kierunku personalizowanej onkologii, w której leczenie dostosowuje się do cech biologicznych guza i stanu pacjenta.

Styl życia a profilaktyka

Najnowsze badania Frontiers in Oncology (2024) dowodzą, że modyfikacja stylu życia może znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania. Regularna aktywność fizyczna (minimum 150 minut tygodniowo), zdrowa dieta o ograniczonej zawartości tłuszczów nasyconych, utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz kontrola ciśnienia tętniczego i poziomu glukozy – to czynniki, które mają realny wpływ na zdrowie nerek.

 

Eksperci zwracają też uwagę na rolę profilaktyki cyfrowej – zdalnych konsultacji lekarskich, aplikacji monitorujących parametry zdrowotne czy recept elektronicznych umożliwiających szybkie przedłużenie leczenia nadciśnienia, czy cukrzycy, czyli chorób ściśle powiązanych z ryzykiem nowotworów nerek.

Co można zrobić już dziś?

1. Rzucić palenie – to najważniejszy krok prewencyjny.
2. Regularnie kontrolować masę ciała, ciśnienie i poziom cukru.
3. Raz na kilka lat wykonać USG jamy brzusznej – szczególnie po 40. roku życia.
4. Utrzymywać aktywność fizyczną – nawet codzienny spacer ma znaczenie.
5. Korzystać z teleporad i e-zdrowia, aby szybciej reagować na niepokojące objawy.

Prognozy wzrostu zachorowalności na raka nerki do 2050 roku są alarmujące, ale nie nieodwracalne. Ponad połowa przypadków tego nowotworu ma związek z czynnikami, na które mamy wpływ – dietą, ruchem, unikaniem używek i regularnymi badaniami. Nowoczesna opieka medyczna, wspierana cyfrowymi narzędziami, pozwala skuteczniej monitorować zdrowie pacjentów i szybciej reagować na pierwsze symptomy. W połączeniu z edukacją i profilaktyką może to realnie ograniczyć rozwój chorób nowotworowych w Polsce.

Bibliografia:

1. Kutikov A. et al. (2025). Global burden of kidney cancer and projections to 2050. International Journal of Cancer / IARC GLOBOCAN
2. Mizdrak A. et al. (2024). Modifiable lifestyle factors and kidney cancer risk: a systematic review. Frontiers in Oncology 14:1278934.
3. Klatte T. et al. (2023). Obesity, hypertension, and kidney cancer: an intertwined relationship. BMC Cancer 23(441). 
4. TVN24 (2025). Naukowcy alarmują: liczba zachorowań na raka nerki się podwoi. Wskazują na główne czynniki ryzyka, [dostęp: 16.10.2025].

 

 

 

Źródło: Artykuł sponsorowany