Rusza projekt ratowania mokradeł pod Warszawą

Pod Warszawą wystartował ambitny projekt, którego celem jest ratowanie mokradeł w Kampinoskim Parku Narodowym. Wspólna inicjatywa Amazon oraz Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków ma przywrócić naturalny charakter bagiennych ekosystemów, które przez dekady ulegały degradacji. Wysychające torfowiska i zanik wód gruntowych zagrażają nie tylko zwierzętom, ale także całemu systemowi przyrodniczemu, od którego zależy bezpieczeństwo przeciwpożarowe i równowaga klimatyczna regionu.

Mokradła pod presją człowieka

Kampinoski Park Narodowy to jedno z najcenniejszych przyrodniczo miejsc w Polsce. To dom dla ponad 1,4 tys. gatunków roślin, 50 gatunków ssaków – w tym wilka, rysia i łosia – oraz przeszło 200 gatunków ptaków. Jednak przez dekady działalność człowieka i niekorzystne zmiany klimatyczne doprowadziły do poważnego osuszenia tych terenów.

Jak wyjaśnia Mirosław Markowski, dyrektor parku, z roku na rok obserwuje się obniżanie poziomu wód gruntowych. To efekt zarówno globalnych zmian klimatu, jak i dawnej działalności melioracyjnej. System rowów i kanałów, który tworzono jeszcze w latach 70. XX wieku, miał usprawniać gospodarkę wodną, ale w praktyce pozbawił przyrodę zdolności do samoregulacji.

Dziś skutki są poważne – mokradła przestają pełnić funkcję naturalnych zbiorników retencyjnych, a to oznacza większe ryzyko pożarów, spadek różnorodności biologicznej i degradację siedlisk zwierząt.

Amazon inwestuje w naturę

Na ratunek przyrodzie rusza nowy projekt finansowany przez Amazon w ramach globalnego programu Right Now Climate Fund, wartego 100 milionów dolarów. Polska inicjatywa otrzymała wsparcie w wysokości 4,3 mln zł i obejmie rewitalizację 500 hektarów we wschodniej części Kampinoskiego Parku Narodowego – najbliżej Warszawy, gdzie presja urbanizacyjna jest największa.

– Kampinoski Park Narodowy to prawdziwy skarb polskiej przyrody. Jako rezerwat biosfery UNESCO łączy lasy, łąki i torfowiska w jedyny w swoim rodzaju ekosystem. Chcemy przywrócić mu naturalną równowagę – mówi Robert Kowalik, wiceprezes Amazon ds. ochrony środowiska i operacji bezemisyjnych.

Projekt zakłada odtworzenie przepływów wodnych, renaturyzację wyschniętych terenów oraz przywrócenie 11 hektarów łąk poprzez usuwanie zarośli i gatunków inwazyjnych. W planach jest także budowa infrastruktury edukacyjnej – powstaną ścieżki przyrodnicze i platformy do obserwacji ptaków.

Przywracanie życia mokradłom

Jak wyjaśnia Tomasz Wilk z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, degradacja mokradeł to problem ogólnopolski – szacuje się, że aż 85% takich terenów zostało zniszczonych lub poważnie uszkodzonych. Najbardziej cierpią ptaki siewkowe, których populacje drastycznie maleją.

Działania w Kampinosie mają polegać głównie na blokowaniu odpływu wody z terenów podmokłych poprzez budowę drewnianych i ziemnych przetamowań. To rozwiązanie, które w prosty sposób podnosi poziom wód gruntowych i przywraca naturalne procesy torfotwórcze.

Efekty takich działań są nie tylko przyrodnicze, ale też klimatyczne – zatrzymanie wody ogranicza emisję dwutlenku węgla, bo torf nie ulega utlenianiu.

Eksperci podkreślają, że projekt pomoże ochronić 12 gatunków zagrożonych zwierząt, m.in. wilki i rysie, wymienione w „Czerwonej księdze gatunków zagrożonych” Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).

Edukacja i zaangażowanie społeczne

Projekt ma także wymiar społeczny. Amazon i OTOP planują organizację spacerów edukacyjnych, webinarów oraz akcji wolontariackich. W inicjatywach weźmie udział około tysiąca osób, a kampanie informacyjne o znaczeniu mokradeł mają dotrzeć do 10 tysięcy odbiorców.

Jak podkreśla Robert Kowalik, kluczowe jest, by w ochronę klimatu angażowały się nie tylko rządy, ale też biznes i społeczności lokalne. Amazon, realizując strategię „net zero” do 2040 roku, wspiera podobne projekty na całym świecie.

Przyroda i miasto – wspólny ekosystem

Inicjatywa w Kampinoskim Parku Narodowym pokazuje, że ochrona przyrody nie musi kolidować z rozwojem dużych miast. Położenie parku w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy sprawia, że jego kondycja wpływa na jakość życia mieszkańców stolicy – od czystości powietrza po bezpieczeństwo hydrologiczne.

Jeśli projekt zakończy się sukcesem, może stać się wzorem dla podobnych działań w innych regionach Polski. Odbudowa mokradeł to nie tylko ratowanie rzadkich gatunków, ale też inwestycja w przyszłość klimatyczną kraju.