Zmiany w L4 od 2026 roku. Nowe zasady zwolnień lekarskich i większa kontrola ZUS

Zmiany w L4 od 2026 roku znacząco przebudują sposób korzystania ze zwolnień lekarskich w Polsce. Nowe przepisy dotkną pracowników, pracodawców oraz sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawodawca zapowiada uporządkowanie rozproszonych regulacji, rozszerzenie uprawnień do wystawiania zwolnień oraz wyraźne wzmocnienie narzędzi kontrolnych ZUS. Celem ma być większa elastyczność systemu, ale także skuteczniejsza walka z nadużyciami.

Zmiany w L4 od 2026 roku i nowe podejście do pracy

Jedną z najbardziej zauważalnych nowości, jakie przyniosą zmiany w L4 od 2026 roku, jest możliwość wykonywania pracy u jednego pracodawcy przy jednoczesnym przebywaniu na zwolnieniu lekarskim u innego. Warunek jest jeden. Taka aktywność nie może pozostawać w sprzeczności z celem zwolnienia.

Dotychczas obowiązywała zasada całkowitego zakazu pracy w czasie L4, niezależnie od liczby umów. Nowe regulacje dopuszczają bardziej indywidualne podejście. Przykładem często wskazywanym przez ekspertów jest osoba, która z powodów zdrowotnych nie może wykonywać pracy fizycznej, ale jest w stanie realizować obowiązki intelektualne. Zmiany w L4 od 2026 roku mają w takich sytuacjach zapobiegać automatycznemu pozbawianiu świadczeń.

Działania sprzeczne z celem zwolnienia lekarskiego

Kluczowym pojęciem, które wprowadzają zmiany w L4 od 2026 roku, jest działanie sprzeczne z celem zwolnienia lekarskiego. To ono stanie się podstawą do oceny, czy pracownik prawidłowo korzysta z L4. Codzienne czynności, takie jak zakupy, rehabilitacja czy spacery zgodne z zaleceniami medycznymi, nie będą uznawane za naruszenie przepisów.

Inaczej oceniane mają być aktywności, które mogą opóźniać powrót do zdrowia. Długie wyjazdy rekreacyjne czy intensywna aktywność fizyczna mogą skutkować utratą prawa do zasiłku. Nowe zasady zwolnień lekarskich wprowadzają tu większą elastyczność, ale też pole do interpretacji, co może prowadzić do sporów z ZUS.

Nowe zasady zwolnień lekarskich i szersze grono uprawnionych

Nowe zasady zwolnień lekarskich obejmują również zmiany w zakresie wystawiania zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy. Od 2026 roku takie dokumenty będą mogli wystawiać nie tylko lekarze, ale także pielęgniarki oraz fizjoterapeuci. Ma to usprawnić dostęp do świadczeń i ograniczyć kolejki w placówkach medycznych.

Zakres tych uprawnień będzie jednak ograniczony. Pielęgniarki wystawią zwolnienie w sytuacjach, gdy pacjent nie jest zdolny do samodzielnego funkcjonowania, natomiast fizjoterapeuci w przypadkach związanych z prewencją i schorzeniami narządu ruchu. Nowe zasady zwolnień lekarskich mają więc charakter uzupełniający wobec pracy lekarzy.

Zobacz też: Manewry z ostrą amunicją wokół Tajwanu. Pekin demonstruje siłę.

Kontrole i wzmocniona rola ZUS

Zmiany w L4 od 2026 roku oznaczają także istotne wzmocnienie kompetencji kontrolnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS już dziś prowadzi setki tysięcy kontroli rocznie, a nowe przepisy pozwolą na weryfikację zasadności zwolnienia nawet po jego zakończeniu. Kontrola będzie możliwa na podstawie dokumentacji medycznej, również tej pozyskanej od lekarza.

Nowe zasady zwolnień lekarskich przewidują również uproszczenie systemu orzecznictwa. Decyzje o czasowej i trwałej niezdolności do pracy ma wydawać jeden orzecznik, a nie zespół kilku osób. Choć rozwiązanie to może przyspieszyć procedury, eksperci zwracają uwagę na ryzyko rozbieżnych ocen w podobnych sprawach.

Czynności drobne i obowiązki pracodawców

Ustawodawca wprowadza pojęcie tzw. czynności drobnych, które w określonych przypadkach będzie można wykonywać w czasie zwolnienia. Dotyczy to głównie członków zarządów oraz wspólników spółek, którzy muszą podejmować niezbędne decyzje formalne. Nowe zasady zwolnień lekarskich jasno wskazują jednak, że nie może to prowadzić do faktycznego świadczenia pracy.

Pracodawcy zachowają prawo do kontroli zasadności nieobecności, ale zyskają też możliwość lepszego dostosowania zakresu obowiązków pracownika, który pracuje u innego pracodawcy mimo trwającego L4. Zmiany w L4 od 2026 roku mają w założeniu zwiększyć przejrzystość relacji między stronami.

Zmiany w L4 od 2026 roku to jedna z największych reform systemu zwolnień lekarskich od lat. Nowe zasady zwolnień lekarskich wprowadzają większą elastyczność, ale jednocześnie wzmacniają kontrolę i odpowiedzialność pracowników. Dla wielu osób będzie to szansa na lepsze dopasowanie pracy do stanu zdrowia, dla innych – konieczność dokładniejszego przestrzegania celu zwolnienia. Jedno jest pewne: od 2026 roku korzystanie z L4 będzie wyglądać inaczej niż dotychczas.