Europejskie miasta inwestują w infrastrukturę społeczną

Europejskie miasta przygotowują się na nowe wyzwania rozwojowe. W ciągu najbliższych lat wzrosną nakłady na infrastrukturę społeczną i działania ograniczające emisję gazów cieplarnianych. Jednocześnie samorządy alarmują, że finansowanie transportu niskoemisyjnego wciąż pozostaje niewystarczające.

Rosnąca rola funduszy unijnych w rozwoju miast

Według danych Europejskiego Banku Inwestycyjnego, 56 proc. gmin miejskich w UE zamierza w ciągu trzech lat zwiększyć wydatki na redukcję emisji CO₂, a 53 proc. chce wzmocnić inwestycje w infrastrukturę społeczną. Mimo że dotacje unijne i krajowe pozostają głównym źródłem finansowania, samorządy intensywnie poszukują nowych form wsparcia – takich jak gwarancje kredytowe czy innowacyjne instrumenty finansowe.

W Polsce fundusze unijne od dwóch dekad odgrywają kluczową rolę w rozwoju miast i regionów. Przykładem może być Sopot, który w ciągu ostatnich 20 lat pozyskał około 500 mln zł na modernizację kluczowych obiektów miejskich. Jak podkreśla prezydentka miasta, Magdalena Czarzyńska-Jachim, skuteczne wykorzystanie tych środków było możliwe dzięki dużej decentralizacji decyzji o ich przeznaczeniu.

Śląsk stawia na sprawiedliwą transformację

Województwo śląskie również ma powody do zadowolenia. Region jest największym beneficjentem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, który wspiera obszary pogórnicze w przechodzeniu na bardziej zrównoważone modele gospodarcze. Grzegorz Boski, wicemarszałek województwa, podkreślił, że dodatkowe środki pozwolą przyspieszyć niezbędne inwestycje w infrastrukturę społeczną oraz działania proekologiczne.

Badania pokazują jednak, że dostęp do środków finansowych nadal jest dużą barierą dla wielu samorządów. Oprócz problemów z pozyskiwaniem dotacji, miasta borykają się z długimi procedurami inwestycyjnymi i niepewnością regulacyjną.

Niedofinansowany transport niskoemisyjny

Jednym z najważniejszych wyzwań pozostaje transport niskoemisyjny. Mimo rosnącej popularności rowerów miejskich i potrzeby ograniczania emisji CO₂, środki przeznaczane na ten cel są niewystarczające. Tomasz Wojtkiewicz, prezes Nextbike Polska, wskazuje, że choć Polska ma otrzymać 11,5 mld euro z unijnego Społecznego Funduszu Klimatycznego, jedynie niewielka część tej kwoty trafi na rozwój niskoemisyjnego transportu.

Równocześnie raport Najwyższej Izby Kontroli pokazuje, że w latach 2019–2022 miasta przeznaczyły zaledwie 6 proc. swoich inwestycji drogowych na infrastrukturę rowerową. To rażąca dysproporcja, zważywszy na fakt, że ruch rowerowy w miastach systematycznie rośnie, a jazda na rowerze została uznana przez UE za jeden z kluczowych elementów zrównoważonego transportu.

Współdzielenie przestrzeni miejskiej

Wśród samorządowców rośnie także świadomość, że inwestycje w infrastrukturę społeczną powinny iść w parze z nowoczesnym podejściem do planowania przestrzennego. W Sopocie zamiast budowania nowych ścieżek rowerowych stawia się na tworzenie tzw. woonerfów – przestrzeni wspólnych dla pieszych, rowerzystów i kierowców. Takie rozwiązania, zdaniem prezydentki miasta, pozwalają efektywniej wykorzystać ograniczoną przestrzeń miejską i poprawiają komfort życia mieszkańców.

Nowe strategie i konieczność zmian w prawie

Województwo śląskie, wdrażając Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT), mocno inwestuje w rozwój centrów przesiadkowych oraz sieci dróg rowerowych. Jednak, jak zauważa Grzegorz Boski, bez zmian legislacyjnych przyspieszających procesy budowlane, rozwój tej infrastruktury będzie utrudniony.

Przed samorządami stoją więc ważne decyzje. Infrastruktura społeczna i transport niskoemisyjny muszą stać się priorytetem, jeśli miasta mają skutecznie stawić czoła wyzwaniom przyszłości. Dobrze zaplanowane inwestycje i efektywne zarządzanie funduszami to klucz do zrównoważonego rozwoju.