Krztusiec wraca ze zdwojoną siłą

W ostatnich miesiącach krztusiec – nazywany potocznie kokluszem – powraca w niepokojącej skali. Choć w ostatnich tygodniach obserwuje się spadek liczby nowych przypadków, dane z 2024 roku jasno pokazują: mamy do czynienia z największym zagrożeniem od ponad trzech dekad. Eksperci jednoznacznie wskazują na konieczność wzmożenia działań profilaktycznych i przypominają o szczepieniach ochronnych, zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Krztusiec nie odpuszcza

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB, w 2024 roku zachorowało na krztusiec ponad 32 tysiące osób. To blisko 35-krotny wzrost w porównaniu do roku poprzedniego. Choć obecnie widoczny jest wyraźny spadek liczby zgłoszeń, sytuacja pozostaje napięta – szczególnie w obliczu zbliżającego się sezonu jesienno-zimowego i powrotu dzieci do szkół. Zdaniem specjalistów, istnieje ryzyko ponownego wzrostu zachorowań.

 

Krztusiec to choroba wyjątkowo zakaźna – jedna chora osoba może zarazić nawet kilkanaście innych. Najcięższy przebieg obserwuje się u niemowląt, u których może dojść do poważnych powikłań, w tym zapalenia mózgu. W ubiegłym roku odnotowano niestety śmiertelny przypadek tej choroby u małego dziecka. U dorosłych objawy są łagodniejsze, jednak przedłużający się, męczący kaszel może prowadzić do poważnych uszkodzeń narządów wewnętrznych.

Skąd nagły wzrost?

Eksperci nie wskazują jednej konkretnej przyczyny gwałtownego wzrostu zachorowań. Wśród możliwych czynników wymienia się popandemiczny dług zdrowotny, zbyt niski poziom zaszczepienia dorosłych i dzieci oraz pojawienie się nowych szczepów bakterii. Wpływ mógł mieć także spadek liczby szczepień przypominających, które w Polsce są zalecane co 5–10 lat, ponieważ odporność po szczepieniu utrzymuje się maksymalnie przez dekadę.

 

Co istotne, wiele osób mogło przejść krztusiec bezobjawowo, nie wiedząc o zakażeniu – co tylko sprzyjało jego dalszemu rozprzestrzenianiu. To szczególnie niebezpieczne dla najmłodszych dzieci, które nie zdążyły jeszcze nabyć odporności.

Szczepienia to jedyna realna ochrona

Krztusiec należy do chorób, którym można skutecznie zapobiegać dzięki szczepieniom. W Polsce dzieci otrzymują pierwszą dawkę szczepionki już w 7. tygodniu życia. Eksperci rekomendują również szczepienie kobiet w ciąży, dzięki czemu odporność przechodzi na dziecko jeszcze przed porodem.

W 2023 roku średni poziom zaszczepienia wynosił 94,5%, ale w niektórych regionach kraju spadł poniżej 90%. To już strefa ryzyka – aby zapewnić tzw. odporność populacyjną, wskaźnik ten powinien przekraczać 95%.

 

Dorośli także powinni pamiętać o szczepieniach przypominających. Warto skorzystać z tzw. szczepionki skojarzonej, która chroni przed trzema chorobami jednocześnie: krztuścem, błonicą i tężcem. To proste i skuteczne rozwiązanie, a przyjęcie jednej dawki raz na dekadę może uratować zdrowie – a niekiedy i życie.

Pielęgniarki wspierają profilaktykę

Ogromną rolę w popularyzacji szczepień odgrywają pielęgniarki. Od 2022 roku mogą one samodzielnie kwalifikować dorosłych pacjentów do szczepień ochronnych, co znacząco zwiększyło ich dostępność. W niektórych placówkach, np. w Medicoverze, możliwe jest przeprowadzenie całego procesu – od kwalifikacji po podanie szczepionki – podczas jednej wizyty.

 

To nie wszystko. Pielęgniarki coraz częściej realizują zadania, które jeszcze do niedawna zarezerwowane były wyłącznie dla lekarzy. Potrafią samodzielnie stawiać diagnozy, wypisywać recepty, oceniać stan rany, wykonywać badania EKG czy spirometrię. W ramach europejskiej inicjatywy rozwoju pielęgniarstwa zyskują nowe kompetencje w zakresie tzw. zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej.

Szczepienia to inwestycja w zdrowie

W obliczu rosnącej liczby zachorowań, lekarze i specjaliści podkreślają jedno – szczepienia to najprostszy sposób na skuteczną ochronę zdrowia. Nie tylko zapobiegają zakażeniu, ale również ograniczają ryzyko groźnych powikłań. Wysoki poziom wyszczepialności to fundament ochrony całego społeczeństwa, w szczególności jego najbardziej wrażliwych grup: niemowląt, osób starszych oraz przewlekle chorych.

 

Rok 2024 przyniósł niepokojący powrót krztuśca. Choć liczba nowych zachorowań zaczyna maleć, zagrożenie pozostaje realne. Kluczową rolę w walce z chorobą odgrywają szczepienia ochronne, które są jedynym skutecznym środkiem profilaktycznym. Eksperci apelują o świadomość, systematyczne szczepienia przypominające i korzystanie z wiedzy oraz kompetencji personelu medycznego. W obliczu coraz większych wyzwań zdrowotnych, profilaktyka staje się najważniejszym elementem skutecznej ochrony zdrowia publicznego.