Parlament Europejski nagłaśnia los więźniów politycznych

Parlament Europejski ponownie sięga po symboliczne, ale głośne narzędzie nacisku na reżimy łamiące prawa człowieka. Nagroda im. Sacharowa, jedno z najważniejszych wyróżnień przyznawanych przez europosłów, w 2025 roku trafiła do dwóch dziennikarzy represjonowanych przez władze swoich krajów. Uhonorowani zostali Andrzej Poczobut z Białorusi oraz gruzińska reporterka Mzia Amaglobeli. Oboje pozostają w więzieniu, a decyzja Parlamentu Europejskiego ma jeden cel – zwrócić uwagę świata na więźniów politycznych i zwiększyć presję na ich uwolnienie.

Nagroda im. Sacharowa jako narzędzie presji

Nagroda im. Sacharowa od lat pełni rolę czegoś więcej niż tylko prestiżowego wyróżnienia. Parlament Europejski wykorzystuje ją jako formę międzynarodowego nacisku na państwa, w których łamane są podstawowe wolności. Tegoroczni laureaci wpisują się w ten schemat wprost. Zarówno Andrzej Poczobut, jak i Mzia Amaglobeli zostali uznani przez swoje władze za osoby niewygodne politycznie.

Podczas uroczystości w Strasburgu Nagroda im. Sacharowa została odebrana przez bliskich i współpracowników uwięzionych dziennikarzy. Ich nieobecność była wymownym symbolem sytuacji, w jakiej znajdują się dziś więźniowie polityczni w Europie Wschodniej i na Kaukazie.

Andrzej Poczobut i sytuacja na Białorusi

Andrzej Poczobut, dziennikarz i działacz polskiej mniejszości na Białorusi, pozostaje w więzieniu od marca 2021 roku. Został zatrzymany w Grodnie, a następnie skazany na osiem lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. Wyrok utrzymał w mocy Sąd Najwyższy Białorusi. W ocenie organizacji międzynarodowych sprawa ma wyraźne podłoże polityczne.

Nagroda im. Sacharowa dla Poczobuta ma nagłośnić nie tylko jego indywidualną historię, ale także szerszy problem, jakim są więźniowie polityczni na Białorusi. Według danych organizacji „Wiosna” od 2020 roku zapadły tysiące wyroków w sprawach motywowanych politycznie. W białoruskich więzieniach przebywają setki osób skazanych za działalność dziennikarską, społeczną lub obywatelską.

Warunki przetrzymywania więźniów politycznych

Eksperci i działacze praw człowieka alarmują, że więźniowie polityczni na Białorusi często przetrzymywani są w ciężkich warunkach. Ogranicza się im kontakt z rodziną, dostęp do adwokatów oraz opiekę medyczną. W przypadku Andrzeja Poczobuta wielokrotnie pojawiały się informacje o problemach zdrowotnych, w tym chorobach serca i nadciśnieniu.

Nagroda im. Sacharowa w takich przypadkach bywa postrzegana jako forma ochrony. Międzynarodowy rozgłos sprawia, że los więźnia staje się przedmiotem zainteresowania opinii publicznej i dyplomacji, co – jak wskazują działacze – może ograniczać skalę represji.

Gruzja i sprawa Mzii Amaglobeli

Drugą laureatką została Mzia Amaglobeli, gruzińska dziennikarka aresztowana w styczniu 2025 roku po antyrządowych protestach. Parlament Europejski już wcześniej w rezolucjach krytykował działania władz w Tbilisi, wskazując na presję wobec niezależnych mediów i opozycji.

Przeczytaj też: Pracujący emeryci coraz liczniejsi. Dłuższa praca oznacza wyższą emeryturę

W jej przypadku Nagroda im. Sacharowa ma podkreślić, że problem więźniów politycznych nie dotyczy wyłącznie Białorusi. Europosłowie zwracają uwagę, że także w Gruzji obserwowany jest regres standardów demokratycznych, a dziennikarze coraz częściej stają się celem represji.

Symbol solidarności i apel o uwolnienie

Rodziny laureatów podkreślają, że Nagroda im. Sacharowa ma ogromne znaczenie psychologiczne i polityczne. To sygnał, że osoby pozbawione wolności nie zostały zapomniane. Wystąpienia podczas uroczystości w Strasburgu koncentrowały się na potrzebie dalszej presji międzynarodowej.

Przykład Alesia Bialackiego, laureata Pokojowej Nagrody Nobla, który niedawno opuścił więzienie, często przywoływany jest jako dowód, że międzynarodowe wyróżnienia mogą realnie wpływać na los więźniów politycznych. Działacze podkreślają jednak, że pojedyncze uwolnienia nie rozwiązują systemowego problemu represji.

Parlament Europejski a prawa człowieka

Parlament Europejski w ostatnich latach wielokrotnie przyjmował rezolucje potępiające łamanie praw człowieka na Białorusi i w innych krajach regionu. W dokumentach tych europosłowie wprost domagają się uwolnienia konkretnych osób, w tym Andrzeja Poczobuta, uznając zarzuty wobec nich za motywowane politycznie.

Nagroda im. Sacharowa wpisuje się w tę linię działań. Ma przypominać, że wolność słowa i niezależne dziennikarstwo pozostają fundamentami demokracji, a więźniowie polityczni są problemem, którego Europa nie zamierza ignorować.

Tegoroczna Nagroda im. Sacharowa to wyraźny sygnał solidarności z osobami represjonowanymi za swoją działalność dziennikarską i obywatelską. Parlament Europejski po raz kolejny wykorzystuje to wyróżnienie, aby nagłośnić los więźniów politycznych i zwiększyć presję na ich uwolnienie. Choć sama nagroda nie zmienia rzeczywistości z dnia na dzień, dla wielu uwięzionych pozostaje ważnym znakiem, że ich sprawa wciąż jest obecna na arenie międzynarodowej.