Śmiertelność matek w Ukrainie gwałtownie rośnie. Wojna coraz mocniej uderza w kobiety

Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych ostrzega przed narastającym kryzysem zdrowotnym, który dotyka Ukrainę wraz z trwającą wojną. Najnowsze dane pokazują, że śmiertelność matek wzrosła tam dramatycznie w ciągu ostatnich miesięcy, a zdrowie kobiet w ciąży staje się jednym z najbardziej zagrożonych obszarów. W realiach ciągłych ostrzałów i zniszczonej infrastruktury medycznej coraz więcej ciąż kończy się powikłaniami, a dostęp do specjalistycznej opieki jest coraz trudniejszy.

Wojna pogłębia kryzys zdrowotny

Z opublikowanych analiz UNFPA wynika, że śmiertelność matek w Ukrainie wzrosła między 2023 a 2024 rokiem aż o 37 procent. Ten wzrost jest jednym z najwyższych w Europie i pokazuje, jak dramatycznie zmieniły się warunki, w jakich kobiety muszą rodzić dzieci. Organizacja wskazuje, że w bombardowanych miastach podstawowa opieka medyczna staje się luksusem, a personel medyczny przez wiele miesięcy pracuje pod stałą presją i często w warunkach zagrażających życiu.

Według szefowej regionalnego biura UNFPA, Florence Bauer, zdrowie kobiet w ciąży pogarsza się nie tylko z powodu stresu czy braku dostępu do opieki, ale także w wyniku bezpośrednich ataków na infrastrukturę szpitalną. Przykładem jest niedawne uszkodzenie oddziału położniczego w Chersoniu, który był wspierany przez UNFPA i miał zapewniać bezpieczeństwo rodzącym kobietom.

Analizy pokazują dramatyczne liczby

Organizacja przedstawiła dane, które jasno obrazują skalę problemu. Mimo że liczba urodzeń w Ukrainie spadła, śmiertelność matek zwiększyła się z 18,9 do 25,9 na 100 tysięcy urodzeń. To wyraźny sygnał, że kobiety ciężarne są w coraz gorszej sytuacji, a system zdrowia nie jest w stanie zapewnić im odpowiedniej ochrony.

Rosną także wskaźniki powikłań. Przypadki pęknięcia macicy wzrosły o 14 procent, a nadciśnienie ciążowe o 12 procent. To poważne komplikacje, które w warunkach pokoju są w większości przypadków możliwe do opanowania, jednak w strefie wojny często kończą się tragicznie.

Szczególną uwagę zwraca także wzrost liczby cesarskich cięć. W regionach położonych najbliżej działań zbrojnych wskaźniki te należą do najwyższych w Europie w Chersoniu wynoszą aż 46 procent, a w Odessie 32 procent. Lekarze tłumaczą to ograniczonym dostępem do sprzętu, brakami kadrowymi oraz koniecznością podejmowania szybkich decyzji ratujących życie.

Rosną potrzeby, rośnie zapotrzebowanie na pomoc

UNFPA, która od początku wojny dostarcza Ukrainie leki, sprzęt dla wcześniaków oraz wsparcie dla personelu medycznego, apeluje o natychmiastowe zwiększenie finansowania. Aby utrzymać i rozszerzyć działania pomocowe w 2026 roku, organizacja potrzebuje 52 milionów dolarów. To środki niezbędne do utrzymania ciągłości opieki i chronienia najbardziej narażonych matek oraz noworodków.

W ocenie ekspertów pomoc humanitarna staje się kluczowa, ponieważ zdrowie kobiet w ciąży zależy dziś nie tylko od personelu medycznego, ale również od stabilnego dostępu do energii, transportu i infrastruktury szpitalnej. W regionach objętych ostrzałami każdy z tych elementów może być przerwany w dowolnej chwili.

Rosnąca śmiertelność matek w Ukrainie jest jednym z najbardziej dramatycznych wskaźników wojennych zniszczeń. Pokazuje, że skutki konfliktu dotykają nie tylko żołnierzy, ale także kobiety, które próbują rodzić dzieci w warunkach ciągłego zagrożenia. UNFPA podkreśla, że międzynarodowe wsparcie jest konieczne, aby utrzymać podstawową opiekę nad przyszłymi matkami. Bez szybkiej reakcji kryzys zdrowotny będzie pogłębiać się z każdym miesiącem, a zdrowie kobiet w ciąży pozostanie jednym z najbardziej zagrożonych obszarów w kraju ogarniętym wojną.