Ewolucja człowieka – kultura ważniejsza niż geny

Zdaniem badaczy z Uniwersytetu Maine kultura obecnie pomaga lepiej przystosować się ludziom do środowiska niż ma to miejsce za sprawą genów. Tym samym wykazano, że kultura przewyższa wartość genetycznego zaplecza człowieka w kontekście możliwości doświadczania indywidualnego przejścia ewolucyjnego. Ponadto uznano, że obecnie ewolucja staje się coraz mocniej zorientowana na grupę, co również wiąże się z działaniem kulturotwórczym na jednostki.

Spór o stopień oddziaływania kultury i natury na człowieka trwa od tysiącleci. Kolejne badania z tego zakresu nie powinny dziwić, tym bardziej uwzględniając informacje, jakie naukowcy czerpią za sprawą teorii ewolucji. Mając to na uwadze, T. M. Waring oraz Z. T. Wood z Uniwersytetu Maine przeprowadzili obszerny przegląd literatury naukowej, jak również badań realizowanych z zakresu ewolucji człowieka. Na tej bazie doszli do wniosku, że w ramach indywidualnego przejścia ewolucyjnego (ETI) kultura jest ważniejszym bodźcem rozwojowym od genów.

Według wspomnianych naukowców kultura jest niedocenionym czynnikiem ewolucyjnym. W tym kontekście za kulturę uznano zarówno wyuczoną wiedzę, jak i nabywane umiejętności praktyczne, dzięki którym dochodzi do całościowego rozwoju jednostek, a w konsekwencji całych populacji. Podobnie jak geny, kultura pomaga nam się zaadaptować do warunków otoczenia, jednak w opinii badaczy robi to zdecydowanie skuteczniej i szybciej niż wcześniej przypuszczano. Stanowi więc silniejszy mechanizm przystosowawczy ze względu na (m.in.): transfer międzypokoleniowy, powtarzalność praktyk społecznych czy stosunkowo szybkie uczenie się na błędach przodków.

Ponadto badacze twierdzą, że kultura jest wyjątkowym czynnikiem ewolucyjnym głównie z powodu silnego zorientowania na grupę i zbiorowość. Konformizm, tożsamość społeczna, wspólnotowe normy, instytucje i reguły postępowania są ze względu na dalszy rozwój ludzkości niezwykle istotnymi elementami budulcowymi. Ponadto konkurencyjność i rywalizacja między kulturowo zorganizowanymi grupami stymuluje procesy przystosowawcze, kształtując w konsekwencji ulepszone formy współżycia.

Odkrycie T. M. Waringa oraz Z. T. Wooda zostało opublikowane w najnowszym wydaniu Proceedings of the Royal Society B, czyli flagowym czasopiśmie nauk biologicznych w Wielkiej Brytanii.

Źródła: T. W. Waring, Z. T. Wood, Long-term gene-culture coevolution and the human evolutionary transition, „Proceeding of the Royal Society B: Biological Sciences” 2021/Science Daily.