Protest w obronie PAN Muzeum Ziemi w Warszawie

Dzisiaj (07.12) w budynku Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN (IBIB PAN) w Warszawie odbyło się Zgromadzenie Ogólne Polskiej Akademii Nauk (PAN). W związku z tym pod siedzibą zebrali się obecni i byli pracownicy PAN Muzeum Ziemi (MZ) w Warszawie, wspierani przez związkowców „Sierpnia 80” ze Śląska, w sumie ok. 50 osób. Zgromadzeni protestowali przeciwko decyzjom władz PAN dążących do likwidacji ww. jednostki.

O likwidacji Muzeum Ziemi mówi się co najmniej od wakacji 2023 roku. Wówczas pracownicy placówki dowiedzieli się z mediów, że ich miejsce pracy, czyli Biały Pałacyk na Frascati oraz willa Bohdana Pniewskiego, miałyby zostać sprzedane. Władze PAN uznały, że nie są w stanie utrzymać budynków. Również wtedy Minister Kultury Piotr Gliński zaproponował podczas konferencji prasowej, aby MZ stało się oddziałem Narodowego Muzeum Techniki, ale ten pomysł nie został zrealizowany. Sprawa spotkała się z oburzeniem społecznym i zebraniem kilku tysięcy podpisów pod internetową petycją o zachowanie Muzeum Ziemi.

Jesienią 2023 roku, niedługo po zakończeniu prac komisji ds. likwidacji Muzeum Ziemi, władze PAN uznały, że placówka nie musi być zlikwidowana i do tej pory nie ma uchwały Prezydium PAN w tej sprawie, ale zapowiedziano proces restrukturyzacji polegający m.in. na zredukowaniu personelu MZ do 10 osób i zakazaniu realizacji wystaw czy prowadzenia działalności edukacyjnej. To w praktyce może skutkować jedynie zamknięciem nieradzącej sobie w takich warunkach jednostki, co według pracowników mogłoby nastąpić w okolicach połowy 2024 roku. Część pracowników musiała zostać zwolniona z końcem listopada 2023 roku. Protestujący pod budynkiem IBIB PAN przekazali szczegóły sprawy za pośrednictwem rozdawanych ulotek-apeli. W nich czytamy m.in.:

- (...) PAN podtrzymał decyzję o likwidacji Muzeum Ziemi jako remedium na wyjście z kryzysu finansowego PAN, mimo że do dziś nie otrzymał pozytywnej opinii Ministerstwa Edukacji i Nauki dla takiego działania. Samo Muzeum Ziemi nie jest w kryzysie i nie przynosi strat. Roczny budżet Muzeum Ziemi to ok. 3,1 mln zł. Likwidacja Muzeum Ziemi nie jest zatem sposobem na wyjście PAN z kryzysu finansowego. (...)

Uczestnicy strajku chcieli wejść do IBIB PAN, aby spotkać się z Markiem Konarzewskim, jednak ani oni, ani obecne na miejscu posłanki Daria Gosek-Popiołek i Dorota Olko, nie zostali wpuszczeni do środka. Również prezes PAN nie wyszedł do strajkujących na ulicę.

Podczas protestu wykrzykiwano hasła „Stop likwidacji Muzeum Ziemi” czy „Stop grupowym zwolnieniom w Polskiej Akademii Nauk”. Padły pytania o przyszłość pracowników i czemu władze PAN chcą pozbawić społeczeństwa miejsca ważnego dla polskiego dziedzictwa, kultury i nauki, do którego przychodzą dzieci, aby uczyć się o historii naturalnej planety.

Wśród osób uczestniczących w Zgromadzeniu Ogólnym PAN była dyrektor Muzeum Ziemi Anna Piontek. W związku z protestem pracowników i wspierających ich związkowców z „Sierpnia 80” została ona wyproszona nie tylko z zebrania, ale też z budynku IBIB PAN, pod groźbą wezwania policji. Organizatorzy przekazali, że dyrektor nie było na liście osób zaproszonych na Zgromadzenie, z kolei Anna Piontek powiedziała, że znajdowała się na liście i podpisała się na niej.

Muzeum Ziemi celebruje w tym roku swoje 75-lecie, a więc jest starsze niż sama Polska Akademia Nauk. Korzenie placówki sięgają jednak dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to powołano Towarzystwo Muzeum Ziemi dążące do utworzenia muzeum. W Białym Pałacyku na Frascati i willi Pniewskiego, które znajdują się nieopodal Sejmu, Muzeum Narodowego i starej siedziby Muzeum Wojska Polskiego, można zobaczyć kolekcje skał, bursztynów, meteorytów, okazów paleobotanicznych czy szczątki zwierząt plejstoceńskich (epoki lodowcowej). Ponadto MZ przyciąga miłośników sztuki i architektury. Ważnym miejscem jest marmurowa klatka schodowa w willi Pniewskiego, gdzie zachowały się do dziś widoczne ślady krwi nieznanego uczestnika Powstania Warszawskiego, rannego w wyniku walki z hitlerowskimi działami pancernymi StuG. Ponadto Muzeum Ziemi prowadzi wiele lekcji i warsztatów na tematy z zakresu nauk przyrodniczych, a także organizuje koncerty z cyklu „Irydion na Skarpie” czy wykłady z cyklu „Architekci i urbaniści XX wieku w willi Bohdana Pniewskiego”.

Zdjęcia: Karol Truszkowski