Kryzys mieszkaniowy w Europie pod lupą Brukseli. Komisja Europejska szykuje miliardowe wsparcie

Kryzys mieszkaniowy w Europie przestaje być problemem lokalnym, a staje się wyzwaniem o skali kontynentalnej. Rosnące ceny mieszkań, coraz droższe czynsze i wyraźny deficyt lokali sprawiają, że dla milionów Europejczyków własny dach nad głową staje się trudno osiągalny. Komisja Europejska po raz pierwszy zdecydowała się na kompleksowy plan działań na poziomie całej Unii. Jego celem są przystępne cenowo mieszkania oraz zwiększenie podaży nieruchomości w najbliższych latach.

Kryzys mieszkaniowy w Europie coraz poważniejszy

Dane Komisji Europejskiej nie pozostawiają złudzeń. W ciągu ostatnich 12 lat ceny mieszkań w Unii Europejskiej wzrosły średnio o ponad 60 procent, a czynsze o blisko 30 procent. Kryzys mieszkaniowy w Europie najmocniej dotyka mieszkańców dużych miast, młode rodziny oraz osoby o niższych dochodach. Coraz częściej mówi się o stanie wyjątkowym, bo przystępne cenowo mieszkania stają się towarem deficytowym.

 

Komisarz Dan Jørgensen otwarcie przyznaje, że brak mieszkań zaczyna zagrażać stabilności społecznej. Problem nie dotyczy już tylko Europy Zachodniej. Z podobnymi trudnościami mierzą się kraje Europy Środkowej, w tym Polska.

Przystępne cenowo mieszkania wyzwaniem dla młodych

Według badań opinii publicznej większość Europejczyków uważa, że ceny nieruchomości są oderwane od realnych możliwości finansowych obywateli. W Polsce aż 8 na 10 respondentów ocenia ceny mieszkań jako wysokie lub bardzo wysokie. Przystępne cenowo mieszkania pozostają poza zasięgiem młodych ludzi, którzy coraz częściej odkładają decyzję o zakupie lokalu lub pozostają na rynku najmu.

 

Eksperci podkreślają, że obecny model rynkowy sprzyja wysokim marżom deweloperów, a popyt wyraźnie przewyższa podaż. Kryzys mieszkaniowy w Europie ma więc także wymiar strukturalny, związany z niedostateczną liczbą nowych inwestycji.

Europejski plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań

Odpowiedzią Brukseli jest „Europejski plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań”, zaprezentowany w połowie grudnia. Dokument zakłada zwiększenie podaży mieszkań poprzez nowe inwestycje i szeroko zakrojone programy renowacji. Przystępne cenowo mieszkania mają powstawać szybciej, taniej i z uwzględnieniem wysokich standardów energetycznych.

 

Plan przewiduje uproszczenie procedur administracyjnych, wsparcie innowacji w budownictwie oraz rozwój technologii obniżających koszty realizacji inwestycji. Jednym z celów jest także poprawa efektywności energetycznej budynków, co ma przełożyć się na niższe rachunki dla mieszkańców.

Miliardowe inwestycje i nowe źródła finansowania

Szacunki Komisji Europejskiej pokazują skalę wyzwania. Aby zaspokoić obecny popyt, w Unii trzeba budować ponad 2 miliony mieszkań rocznie. To o około 650 tysięcy więcej niż obecnie. Kryzys mieszkaniowy w Europie wymaga więc ogromnych nakładów finansowych, sięgających nawet 153 miliardów euro rocznie.

 

W perspektywie finansowej 2021–2027 KE przeznaczyła już ponad 43 miliardy euro na budownictwo mieszkaniowe. Dodatkowe 10 miliardów euro ma trafić na ten cel w latach 2026–2027. Bruksela pracuje też nad paneuropejską platformą inwestycyjną we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Do 2029 roku planowana jest mobilizacja nawet 375 miliardów euro.

 

Zobacz też: Sztuczna inteligencja w rolnictwie

Rola samorządów i mieszkań socjalnych

Jednym z istotnych elementów planu są przystępne cenowo mieszkania o charakterze społecznym. Obecnie lokale socjalne stanowią zaledwie 6–7 procent zasobów mieszkaniowych w UE. Komisja chce ułatwić państwom członkowskim ich finansowanie, m.in. poprzez zmiany zasad pomocy publicznej.

 

Samorządy liczą na dedykowane linie finansowe oraz łatwiejszy dostęp do gruntów. Kryzys mieszkaniowy w Europie szczególnie dotyka miast, które nie zawsze dysponują odpowiednimi narzędziami, by samodzielnie zwiększać podaż mieszkań.

Najem krótkoterminowy pod kontrolą

Plan Komisji Europejskiej odnosi się również do problemu najmu krótkoterminowego. W latach 2019–2024 czynsze w tym segmencie wzrosły niemal o 70 procent. Przystępne cenowo mieszkania znikają z rynku długoterminowego, bo właściciele wybierają bardziej opłacalny wynajem turystyczny.

Bruksela zapowiada działania ograniczające ten trend w regionach dotkniętych kryzysem mieszkaniowym. Chodzi nie tylko o dostęp do mieszkań, ale też o komfort życia stałych mieszkańców.

Kryzys mieszkaniowy w Europie stał się jednym z kluczowych wyzwań społecznych i gospodarczych Unii. Komisja Europejska po raz pierwszy podjęła próbę systemowej odpowiedzi, stawiając na inwestycje, deregulację i współpracę z samorządami. Czy przystępne cenowo mieszkania rzeczywiście staną się bardziej dostępne, pokażą najbliższe lata. Skala planowanych działań wskazuje jednak, że Bruksela traktuje ten problem z pełną powagą.