Elżbieta II nie jest już królową Barbadosu. Czym są Commonwealth realm i Wspólnota Narodów?
- Dodał: Zuzanna Ptaszyńska
- Data publikacji: 30.11.2021, 17:21
30 listopada Barbados dołączył do grona republik. Pierwszym prezydentem w historii tego państwa została Sandra Mason, a w uroczystościach wziął udział następca brytyjskiego tronu, książę Karol.
Barbados od uzyskania niepodległości 30 listopada 1966 roku pozostawał w unii personalnej ze Zjednoczonym Królestwem. Oznaczało to, że monarcha brytyjski był jednocześnie władcą Barbadosu, natomiast inne zależności kolonialne (był brytyjską kolonią od 1622 roku) odeszły w przeszłość. Elżbieta II wizytowała tam sześciokrotnie, po raz ostatni w 1989 roku. Na wyspie była reprezentowana przez gubernatora generalnego, faktyczną władzę zaś sprawował rząd na czele z premierem. Takim gubernatorem była Sandra Mason, która objęła dziś (30.11) urząd prezydenta Barbadosu.
Podczas grania hymnu narodowego na zatłoczonym Placu Bohaterów w stolicy kraju, Bridgetown, został wystrzelony salut z 21 dział. Uroczystości były uświetnione pokazem tradycyjnych tańców i prezentowaniem muzyki barbadoskiej. - Definitywna kropka na tej kolonialnej stronie. Niektórzy wyrośli na głupich pod brytyjskim sztandarem, zagubieni w zamku swojej skóry (tłum. własne) - wyrecytował poeta Winston Farrell.
W uroczystościach wziął udział m.in. syn Elżbiety II, Karol, książę Walii, którego obecność miała świadczyć o pełnym zaakceptowaniu przez Zjednoczone Królestwo zerwania z tą formalną zależnością. Książę uznał przerażające okrucieństwo niewolnictwa na Karaibach, mówiąc, że na zawsze plami naszą historię.
- Stworzenie tej Republiki oferuje nowy początek, ale także wyznacza punkt na kontinuum – kamień milowy na długiej drodze, którą nie tylko przebyliście, ale którą zbudowaliście – powiedział następca brytyjskiego tronu niedługo po północy czasu lokalnego, tuż po zaprzysiężeniu prezydent Sandry Mason.
Czołowe postacie życia publicznego, w tym premier Mia Mottley, złożyły przysięgę wierności Barbadosowi przed prezydent Mason. Ogłoszono, że wokalistka i bizneswoman Rihanna zostanie nazwana bohaterką narodową. Trzy lata temu urodzona na wyspie artystka otrzymała tytuł ambasadora Barbadosu.
250-tysięczne państwo straciło tym samym status Commonwealth realm - określenie to oznacza wspólnotę korony, a więc pozostawanie w unii personalnej ze Zjednoczonym Królestwem. Od dziś taki status ma tylko 15 państw: Antigua i Barbuda, Australia, Bahamy, Belize, Grenada, Jamajka, Kanada, Nowa Zelandia, Papua-Nowa Gwinea, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Tuvalu, Wyspy Salomona oraz oczywiście Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Ostatnim państwem, który zrezygnował z unii personalnej, był Mauritius, a stało się to w 1992 roku.
Warto wspomnieć, że o krok od zniesienia monarchii była Australia. Na fali antyrojalistycznej kampanii premiera Johna Howarda w 1999 roku odbyło się referendum, w którym zapytano obywateli o ich zgodę na zerwanie unii personalnej ze Zjednoczonym Królestwem. Za republiką opowiedziało się jednak 45% głosujących, a królowa pozostała głową Australii.
Państwa o statusie Commonwealth realm są spajane przez autorytet Elżbiety II. Podejrzewa się, że po jej śmierci wiele z nich zdecyduje się zrezygnować z unii personalnej ze Zjednoczonym Królestwem.
Czym innym jest Wspólnota Narodów, w której Barbados pozostał. Jest to bowiem powstała w 1931 roku organizacja międzynarodowa, która opiera się na współpracy większości byłych kolonii brytyjskich w dziedzinach takich jak kultura, kwestie społeczne, wartości, a nawet, w ograniczonym zakresie, gospodarka. Do Wspólnoty Narodów należą 54 państwa - niektóre byłe kolonie brytyjskie nigdy nie wstąpiły do organizacji, niektóre z niej wystąpiły (np. Irlandia). Co interesujące, należą do niej dwa państwa, które nigdy nie były koloniami brytyjskimi: Mozambik i Rwanda.
Głównym forum decyzyjnym organizacji jest odbywające się co dwa lata Spotkanie Szefów Rządów Wspólnoty Narodów, na którym premierzy i prezydenci zbierają się w celu przedyskutowania spraw będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Elżbieta II jest traktowana jako Głowa Wspólnoty Narodów, choć nie jest sekretarzem generalnym organizacji (obecnie jest nią pochodząca z Dominiki Brytyjka Patricia Scotland).