Historia piwa. Napój z białym kołnierzykiem

Między latami 13 000 a 9 000 p.n.e. ludzie chętnie poszukiwali innych form smakowych niż im do tej pory znana woda źródlana czy też mleko. Gdy przestano prowadzić koczowniczy tryb życia, coraz częściej osiedlano się w jednym miejscu, jednocześnie zakładając swoje początkowo niewielkie gospodarstwa.

Metodą prób i błędów

Uprawiano wówczas ziemię, jedzono zebrane plony, hodowano zwierzęta, a przede wszystkim eksperymentowano na różnych płaszczyznach życia. W tym czasie człowiek umiał już wyłuskiwać orzechy i rośliny strączkowe, rozdrabniać ziarna dziko rosnących i uprawianych zbóż, umiał też je kosić i kruszyć zebrane ziarno między kamieniami. Metodą prób i błędów umiano też wytworzyć prymitywną formę piwa, do którego wystarczył początkowo chleb i woda, dzięki czemu zachodził proces fermentacji alkoholowej. Taki napój początkowo posiadający konsystencję papkowatej brei był na pewno pożywny, choć może niezbyt dobry. Już Sumerowie wykorzystywali chleb do przygotowania piwa. Znali oni dwa rodzaje piwa – ciemne i jasne. Już wtedy do ciemnego rodzaju tego trunku dodawali uprażoną trzcinę cukrową.

Obok murów sumeryjskiej świątyni

W pobliżu murów najstarszej na świecie świątyni, gdzie Sumerowie oddawali swoim bogom cześć, odkryto sześć kamiennych koryt o pojemności 160 litrów. Osad znaleziony na ich dnie był przepełniony szczawianami, co można było uzyskać jedynie po połączeniu wody z ziarnem. Taka mieszanina zapewne służyła Sumerom do warzenia prehistorycznego piwa.

A we Francji

Około 4 000 lat p.n.e. warzono piwo w dorzeczu rzek Tygrys i Eufrat. W Luwrze, we Francji, wyeksponowano gliniane tabliczki sumeryjskie – „Monument bleu” – na których wygrawerowano postacie przygotowujące starożytne piwo orkiszowe. Późniejsze czasy przynoszą kolejne dokumenty, które potwierdzają rozkwit kultury picia piwa. Jak dowodzą archeolodzy, Sumerowie pili piwo przez słomkę.

Sikaru

Sikaru to starożytne piwo sumeryjskie, potocznie zwane „boskim napojem”, którego przepis to sumeryjski poemat o bogini piwa Ninkasi. Poemat ten znany jest pod nazwą „Hymnu do Ninkasi”. Wiemy z tego poematu, że najstarsze piwo wytwarzano poprzez włożenie do glinianych naczyń napełnionych wodą, placków chlebowych wypieczonych z wysuszonych ziaren jęczmienia i pszenicy. Ziarno to na wstępie doprowadzano do wykiełkowania.  Następnie dodawano do niego przyprawy i wszystko razem miażdżono, a także dolewano soku z daktyli lub miodu.

Dla mieszkańców Egiptu

W okresie starożytnym dla mieszkańców Egiptu, szczególnie dla męskiej część  społeczeństwa, piwo było podstawowym napojem. Zajmowało ono drugie miejsce, tuż po najważniejszym produkcie spożywczym, jakim był chleb. Piwo było najważniejszym darem składanym zmarłemu do grobu. Ówczesne piwo posiadało niewielką ilość alkoholu i było gęstym napojem, bardzo bogatym w kalorie. Żołnierze egipscy i robotnicy pracujący przy budowie piramid, dostawali jako pożywienie chleb i piwo.

Najstarszy browar

Najstarszy zakład browarniczy odkryto w Górnym Egipcie. Jest on datowany na ok. 3 700 r. p.n.e. Posiadał on sześć kadzi ustawionych w dwóch rzędach równolegle do siebie. Ich pojemność szacowana była łącznie na 390 litrów. Na podstawie szeregu badań wynika, że ludy egipskiej kultury Nagada wyrastali na prekursorów procesu produkcji piwa i, oczywiście, jego dystrybucji.

W Polsce kultura picia piwa zaznaczyła się w dobie międzywojnia. Powstawały o nim piosenki i różne śmieszne rymowanki. Potocznie zwane było ono napojem z kołnierzykiem, czyli po prostu z pianą, który, jak uważali ówcześni warszawiacy, nie przystoi kobiecie.

Ewa Michałowska-Walkiewicz