13. Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych R@Port zakończony

W dniach 13 - 20 maja w Gdyni odbywała się 13. edycja Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port. W tym czasie prezentowane były najlepsze przedstawienia teatralne z całego kraju. Miał także miejsce finał 11. edycji Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej.

 

W czasie festiwalu można było zobaczyć między innymi otwierający Ślub Witolda Gombrowicza w reżyserii Anny Augustynowicz oraz prezentacje sztuk konkursowych: Cesky Diplom Piotra Rowickiego wg Mariusza Szczygła w reżyserii Piotra Ratajczaka, Ciemności Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki, Wiele demonów Jerzego Pilcha w reżyserii Mikołaja Grabowskiego, Gdyby Pina nie paliła, to by żyła Aldony Kopkiewicz w reżyserii Cezarego Tomaszewskiego, Kursk Pawła Huellego w reżyserii Krzysztofa Babickiego oraz Będzie pani zadowolona, czyli rzecz o ostatnim weselu we wsi Kamyk Agady Dudy-Gracz w reżyserii autorki.

 

Ostatecznie decyzją jury najlepszą polską sztuką współczesną roku 2018 został Puppenhaus. Kuracja Magdy Fertacz w reżyserii Jędrzeja Piaskowskiego z Teatru Roma w Warszawie. Jest to sztuka dotykająca historycznego problemu zdrady i kolaboracji w czasie niemieckiej okupacji. Inspirowana jest prawdziwą historią przedwojennej aktorki, Marii Malickiej, która w czasie wojny została oskarżona o kolaborację. Autorka w swoim dramacie stawia pytania o to, w jaki sposób powinniśmy budować narrację historyczną i na ile powinniśmy patrzeć na historię przez pryzmat jednostki. Członkowie jury w składzie: Iwona Kempa – przewodnicząca, Zbigniew Majchrowski, Radosław Paczocha napisali: zdecydowaliśmy się docenić wyzwanie, jakie postawili przed sobą i widzami twórcy spektaklu, który odważnie podejmuje temat wypartej i niewygodnej pamięci. Spektakl ten oddaje głos nieobecnym w oficjalnej historycznej narracji, którzy mieli prawo próbować przetrwać na własnych (nie)heroicznych warunkach. Jednocześnie zwróciła naszą uwagę forma przedstawienia, daleka od dosłowności, z niezwykłym wyczuciem oswajająca nas z okrucieństwem podejmowanych tematów. Jesteśmy przekonani, że twórcy spektaklu rewidując naszą pamięć o przeszłości uwrażliwiają nas na zagrożenia współczesności.

 

Równolegle z festiwalem w Teatrze Miejskim w Gdyni miał miejsce 11. finał Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej, która przyznawana jest co roku autorowi najlepszego tekstu dramatycznego przeznaczonego do wystawienia na scenie w roku poprzednim. W tym roku z całego kraju spłynęło na konkurs w sumie 258 sztuk, z których Komisja Artystyczna Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej, w składzie: Anna Zalewska-Uberman, Mirosław Baran, Wojciech Owczarski wybrało 40 tekstów do drugiego etapu. Ostatecznie Kapituła Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej, obradująca pod przewodnictwem Grzegorza Niziołka w składzie: Ewa Guderian-Czaplińska, Justyna Jaworska, Jacek Kopciński, Grzegorz Niziołek, Jerzy Stuhr wybrało 5 tytułów, które zakwalifikowało się do finału. Były to: Tożsamość Wila Gabrieli Muskały i Moniki Muskały, Metro Afganistan Łukasza Pawłowskiego, Wracaj Przemysława Pilarskiego, widok z mojego balkonu Moniki Siary oraz Wierna Wataha Pawła Wolaka i Katarzyny Dworak-Wolak. W trakcie R@Portu miały miejsca czytania tych pięciu sztuk finałowych, w których widzowie byli zaproszeni do zapoznania się z improwizowaną adaptacją nowoczesnych tekstów dramatycznych przez aktorów. 

 

20 maja podczas gali finałowej festiwalu R@Port ogłoszony został werdykt Kapituły GND, według którego główna nagroda została przyznana Przemysławowi Pilarskiemu  za sztukę Wracaj. Otrzymał on 50 tysięcy złotych ufundowanych przez Prezydenta Miasta Gdynia. Wracaj jest sztuką opowiadającą o dramacie Bobby'ego Kleksa powracającego po wojnie do swojego domu w Radomiu, z którego zostaje wyrzucony przez własną rodzinę. Ta sytuacja stanowi dla autora punkt wyjścia dla akcji, w której dotyka między innymi problemu Holokaustu i próbuje przekazać trudną prawdę o naszej historii posługując się groteską i pastiszem balansując na granicy surrealizmu. Odbiorca jest rzucony w świat przenośni pełnej aluzji i niedomówień, z których dopiero sam musi wydobyć poszczególne sensy i złożyć je w spójną całość. W ten sposób Przemysław Pilarski skomponował dramat z jednej strony posiadający jasny przekaz, z drugiej pozostawiający ogromne pole do interpretacji tak dla reżysera, jak i dla widza. 

 

Równolegle z obradami Kapituły GND obradowała także kapituła Gdyńskiej Alternatywnej Nagrody Dramaturgicznej, której członkowie zostali wybrani spośród zgłoszeń fanów dramaturgii współczesnej. Kapituła ta w składzie Anna Bielecka-Mateja, Sara Gosk, Weronika Grygorcewicz, Wioletta Małecka i Justyna Sawicka zdecydowała się przyznać swoją nagrodę Pawłowi Wolakowi i Katarzynie Dworak za dramat Wierna wataha.