Brak polityki kosmicznej hamuje rozwój polskiego sektora

Sektor kosmiczny to jedna z najbardziej dynamicznie rozwijających się gałęzi gospodarki, a jego znaczenie rośnie w kontekście geopolitycznych napięć i zmian klimatycznych. Polska, mimo przynależności do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), wciąż nie posiada spójnej polityki kosmicznej, co utrudnia międzynarodową współpracę i ogranicza potencjał branży.

Brak strategii utrudnia współpracę

Przystąpienie Polski do ESA w 2012 roku otworzyło nowe możliwości dla krajowych firm i instytucji badawczych. Od tego czasu sektor rozwija się dynamicznie, a państwo zwiększa swoje zaangażowanie finansowe. W latach 2023–2025 składka członkowska Polski w ESA wzrosła o 295 mln euro, z czego 90% tych środków wraca do krajowych podmiotów realizujących projekty kosmiczne.

Jednak brak spójnych przepisów i polityki rozwoju tego sektora sprawia, że Polska nie wykorzystuje w pełni swojego potencjału. To także bariera w relacjach bilateralnych – bez jasno określonych priorytetów i regulacji trudniej o nawiązywanie długoterminowych partnerstw z innymi krajami.

Kluczowe europejskie programy kosmiczne

Polska uczestniczy w najważniejszych unijnych programach związanych z technologiami kosmicznymi. Należą do nich m.in.:

• Galileo i EGNOS – europejskie systemy nawigacji satelitarnej,

• Copernicus – program obserwacji Ziemi,

• EUSST (Space Surveillance and Tracking) – inicjatywa monitorowania przestrzeni kosmicznej,

• GOVSATCOM – projekt bezpiecznej łączności satelitarnej dla administracji publicznej.

Komisja Europejska oraz ESA wskazują technologie kosmiczne jako kluczowe dla niezależności technologicznej Europy. W tym kontekście polskie firmy mają szansę na rozwój i aktywny udział w międzynarodowych projektach.

Polska potrzebuje Krajowego Programu Kosmicznego

Obecnie w Polsce działa ponad 400 podmiotów związanych z branżą kosmiczną, a sektor zatrudnia około 15 tys. osób. Pomimo rosnącej liczby projektów i roli firm z branży lotniczej i ICT, brakuje kluczowych regulacji.

Najwyższa Izba Kontroli alarmowała w 2024 roku, że Polska Strategia Kosmiczna nie jest realizowana zgodnie z założeniami, brakuje systemu monitorowania postępów oraz przepisów regulujących działalność kosmiczną. Brak krajowej ustawy oznacza także, że Polska nie wypełnia wszystkich zobowiązań wynikających z międzynarodowych konwencji, np. Konwencji ONZ o rejestracji obiektów kosmicznych

Hiszpania jako wzór do współpracy

Polska strategia kosmiczna zakłada współpracę w ramach Konsorcjum EUSST, obejmującego m.in. Niemcy, Francję i Hiszpanię. To właśnie Hiszpania jest jednym z krajów, który może być wartościowym partnerem dla polskiego sektora kosmicznego.

Hiszpańskie firmy, takie jak Airbus Defence and Space, GMV czy Satlantis, specjalizują się w systemach wynoszenia, nawigacji, telekomunikacji i bezpieczeństwa kosmicznego. Polsko-hiszpańska współpraca mogłaby nie tylko przyspieszyć rozwój branży, ale również zwiększyć udział Polski w unijnych projektach kosmicznych.

Polski sektor kosmiczny rozwija się dynamicznie, jednak brak spójnej krajowej polityki kosmicznej stanowi poważne ograniczenie. Przepisy i strategia działania są niezbędne, aby skutecznie konkurować na międzynarodowym rynku i rozwijać współpracę, np. z Hiszpanią czy innymi europejskimi liderami w tej dziedzinie. Przyjęcie Krajowego Programu Kosmicznego oraz ustawy regulującej działalność kosmiczną może stać się impulsem do dalszego rozwoju tej kluczowej branży.