Fala dezinformacji przed wyborami prezydenckimi

Zbliżające się wybory prezydenckie w Polsce stają się katalizatorem dla wzmożonej aktywności dezinformacyjnej w internecie. Eksperci biją na alarm: chociaż świadomość społeczna rośnie, umiejętności weryfikowania informacji wciąż pozostają na niskim poziomie. Główne źródła dezinformacji to media społecznościowe, polityczne przekazy i manipulacje zewnętrznych aktorów wpływu. W odpowiedzi na rosnące zagrożenie instytucje państwowe oraz organizacje pozarządowe wzmacniają działania mające chronić obywateli przed fałszywymi narracjami.

Skala dezinformacji coraz większa

Według raportu „Dezinformacja oczami Polaków. Edycja 2024” aż 91% respondentów zgodziło się z przynajmniej jedną z 30 fałszywych informacji przedstawionych w badaniu. To niepokojący sygnał o podatności społeczeństwa na manipulację. Stowarzyszenie Demagog, pierwsza w Polsce organizacja zajmująca się fact-checkingiem, od lat stara się przeciwdziałać tym zjawiskom. Eksperci podkreślają, że każde wybory – a zwłaszcza prezydenckie – to czas wzmożonych działań dezinformacyjnych, zarówno ze strony polityków, jak i aktorów zewnętrznych.

Narracje uderzające w zaufanie społeczne

Analizy prowadzone przez Demagoga wykazują, że w infosferze pojawiają się coraz częściej wpisy uderzające w kluczowe instytucje, takie jak NATO czy Unia Europejska. Narracje sugerujące, że UE przekształca Europę w „czwartą Rzeszę” czy że sojusz wojskowy prowadzi kraje bałtyckie ku eskalacji konfliktu, to tylko niektóre przykłady prób destabilizacji. Tego typu przekazy mają na celu podważenie zaufania obywateli do struktur międzynarodowych oraz samego procesu wyborczego.

Dezinformacja w mediach społecznościowych

Fake newsy najczęściej trafiają do Polaków za pośrednictwem mediów społecznościowych – aż 55% badanych wskazuje je jako główne źródło dezinformacji. Facebook, TikTok czy Telegram to przestrzenie, w których emocjonalne, często szokujące informacje, rozchodzą się błyskawicznie. Co gorsza, wiele z tych treści jest dodatkowo promowanych przez farmy trolli oraz automatyczne boty. Problemem pozostaje również nieskuteczne egzekwowanie regulaminów przez platformy społecznościowe.

Edukacja i regulacje kluczowe w walce z dezinformacją

Eksperci zgodnie twierdzą, że najskuteczniejszą bronią przeciwko dezinformacji jest krytyczne myślenie. To właśnie zdrowy sceptycyzm wobec przekazów – nawet tych zgodnych z naszymi przekonaniami – powinien być podstawą funkcjonowania w przestrzeni informacyjnej. Konieczne są jednak również działania systemowe – od edukacji medialnej w szkołach, po skuteczne egzekwowanie prawa na poziomie krajowym i unijnym.

Państwowe działania ochronne

W styczniu Ministerstwo Cyfryzacji oraz NASK ogłosiły program monitorowania dezinformacji w ramach ochrony wyborów prezydenckich. Projekt obejmuje obserwację mediów społecznościowych oraz weryfikację publikowanych treści. Celem jest zminimalizowanie wpływu fałszywych narracji na wyniki wyborów oraz utrzymanie zaufania społecznego do mechanizmów demokratycznych.

Walka z dezinformacją to dziś jedno z największych wyzwań demokracji. Choć narzędzia do jej zwalczania istnieją, kluczem do ich skuteczności pozostaje edukacja i współpraca wszystkich sektorów – od obywateli, przez media, po instytucje publiczne. Tylko w ten sposób możliwe będzie zachowanie integralności procesu wyborczego i odporności społecznej na manipulację.