Rewolucja w stażu pracy: samozatrudnienie i zlecenia będą się liczyć

Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt nowelizacji przepisów, który może zmienić życie milionów Polaków. Chodzi o wliczanie do stażu pracy okresów prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej oraz wykonywania zleceń. Dotychczas premiowane były jedynie lata pracy na etacie. Teraz podejście rządu się zmienia.

Nowe zasady stażu pracy

Projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakłada, że staż pracy nie będzie już wyłączną domeną zatrudnienia na umowie o pracę. Do jego naliczania mają być doliczane m.in.:

• okresy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej,

• czas wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak zlecenie czy umowa o świadczenie usług,

• działalność w ramach umowy agencyjnej,

• praca w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych czy kółkach rolniczych,

• zawieszenie działalności gospodarczej w celu opieki nad dzieckiem (jeśli opłacono składki),

• oraz niektóre formy pracy zarobkowej za granicą.

Z punktu widzenia osób aktywnych zawodowo poza tradycyjnym etatem, to ogromna zmiana. „Dotychczasowy system był niesprawiedliwy – ktoś, kto pracował kilkanaście lat na umowie-zleceniu, formalnie miał krótszy staż niż etatowiec zatrudniony od roku” – zauważa resort.

Co zyskują pracownicy?

Dłuższy staż pracy przekłada się na realne korzyści. Przede wszystkim chodzi o urlop wypoczynkowy. Osoby ze stażem poniżej 10 lat mają prawo do 20 dni urlopu, a powyżej tego progu – do 26 dni rocznie.

To jednak nie wszystko. W wielu zawodach – zwłaszcza w sektorze publicznym – długi staż oznacza dodatki do pensji, np. tzw. dodatek stażowy (1% pensji za każdy rok pracy), a także prawo do nagród jubileuszowych. Dla wielu pracowników może to oznaczać wzrost wynagrodzenia lub nowe możliwości awansu.

Sektor publiczny, w tym szkoły, sądy, administracja czy ochrona zdrowia, często stawia wymóg odpowiedniego doświadczenia zawodowego przy rekrutacji. Po zmianach osoby, które przez lata pracowały „poza etatem”, będą mogły ubiegać się o stanowiska, do których wcześniej nie miały formalnych kwalifikacji.

Formalności i potwierdzenie stażu

Okresy zatrudnienia mają być potwierdzane głównie przez ZUS – poprzez zaświadczenia. W przypadku pracy za granicą czy działalności niezarejestrowanej w ZUS, obowiązywać będą ogólne zasady dowodowe. To oznacza, że to pracownik będzie musiał udowodnić swoje doświadczenie zawodowe.

Nowe przepisy od 2026 roku

Nowelizacja ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku. Ministerstwo tłumaczy, że roczne vacatio legis jest konieczne. Pracodawcy potrzebują czasu na ustalenie nowych stażów pracowników, przeliczenia świadczeń oraz dostosowanie wewnętrznych regulaminów i budżetów.

Zmiana przepisów dotyczących stażu pracy to krok w stronę równości zawodowej. Osoby, które przez lata pracowały poza klasycznym etatem, zyskają dostęp do takich samych uprawnień jak ich koledzy zatrudnieni na umowie o pracę. To ukłon w stronę elastycznych form zatrudnienia i odpowiedź na dynamicznie zmieniający się rynek pracy.