Dlaczego powstał i jak działa system Elixir dla przelewów pieniężnych?

Systemy płatnicze umożliwiają sprawne zarządzanie finansami w życiu codziennym i w biznesie. W Polsce jednym z powszechnie znanych jest system Elixir, który już od niemal trzech dekad usprawnia proces przesyłania środków pomiędzy bankami. Ta innowacyjna na swoje czasy metoda pozwoliła rozwiązać wiele problemów i w pewnym sensie zrewolucjonizowała płatności. Jak działa i dlaczego tak naprawdę powstała?

Czym są przelewy środków pieniężnych i jaką rolę ma w tym Elixir?

Przelewy stanowią podstawową metodę realizacji transakcji finansowych pomiędzy bankami oraz ich klientami. Współczesny świat finansów opiera się na precyzyjnym i szybkim przesyłaniu pieniędzy między kontami bankowymi, co umożliwia realizację codziennych zobowiązań oraz transakcji biznesowych. Bardzo istotną częścią tego procesu jest system Elixir, zarządzany przez Krajową Izbę Rozliczeniową (KIR).

 

Elektroniczny system rozliczeń międzybankowych, który pozwala na przekazywanie środków pieniężnych w złotówkach, to Elixir – przelewy umożliwiają realizację płatności w ramach tzw. systemu netto, w którym różnice między zobowiązaniami banków są rozliczane zbiorczo podczas każdej sesji.

 

Dobrze jest to wyjaśnić na konkretnym przykładzie. Jeśli klient banku A wysyła 50 zł do banku B, a inna osoba z B do A przesyła 30 zł, rozliczeniu podlega jedynie różnica w wysokości 20 zł.

 

Codzienne funkcjonowanie systemu opiera się na tzw. sesjach Elixir. Każdego dnia roboczego odbywają się trzy. W ich trakcie przetwarzane są wszystkie zgromadzone zlecenia przelewów. Rozpoczynają się one rano, w południe oraz po południu, a każda sesja składa się z etapów – przyjmowanie zleceń, ich przetwarzanie i rozrachunek w Narodowym Banku Polskim. Dzięki temu mechanizmowi środki mogą zostać przesłane między bankami w ciągu kilku godzin (z uwzględnieniem harmonogramu wewnętrznego każdej instytucji).

 

System Elixir został zaprojektowany z myślą o niezawodności oraz bezpieczeństwie. Szyfrowanie danych za pomocą podpisów elektronicznych zapewnia ochronę przesyłanych informacji, co jest bardzo ważne w obliczu potencjalnych zagrożeń cybernetycznych. Elixir spełnia także wymagania regulacyjne Unii Europejskiej, co podnosi jego wiarygodność oraz standardy działania.

 

Ważnym aspektem jego funkcjonowania jest szeroka dostępność. Z systemu mogą korzystać zarówno klienci indywidualni, przedsiębiorcy, jak i instytucje. Co istotne, Elixir obsługuje różnorodne typy transakcji, m.in. przelewy standardowe, opłaty podatkowe, zwroty płatności.

 

Elixir ma także swoje ograniczenia. Transakcje muszą być realizowane wyłącznie w złotówkach i nie mogą przekraczać kwoty 100 tys. zł. Harmonogramy sesji Elixir są dostosowane do dni roboczych. Oznacza to, że przelewy wykonane w weekendy lub w święta zostaną przetworzone dopiero w najbliższym dniu roboczym.

Kiedy i dlaczego powstał system Elixir?

Elixir został uruchomiony w 1994 roku jako odpowiedź na pilną potrzebę modernizacji polskiego systemu rozliczeniowego. W latach 80. i na początku 90. funkcjonowanie systemu bankowego w Polsce było ograniczone tylko do procedur papierowych.

 

Klienci, którzy chcieli wykonać przelew, musieli wypełniać dokumenty w kilku kopiach. Natomiast czas realizacji transakcji wynosił od kilku dni do nawet tygodni. Kurierzy przewożący dokumenty pokonywali dziennie tysiące kilometrów, a proces był podatny na opóźnienia i błędy.

 

Przełom nastąpił po transformacji ustrojowej, gdy powstała Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR), odpowiedzialna za stworzenie nowoczesnego systemu, który usprawniłby płatności międzybankowe. Decyzja o wprowadzeniu systemu Elixir opierała się na konieczności ograniczenia opóźnień w transakcjach oraz wyeliminowania problemów z tzw. oscylatorami finansowymi.

 

Przy tworzeniu tego rozwiązania oparto się na technologii holenderskiej. Cały system następnie dostosowano do konkretnych potrzeb rynku polskiego. Ostatecznie Elixir zrewolucjonizował rynek finansowy, redukując czas realizacji przelewów z kilku dni do jednego dnia roboczego.

Czym są przelewy Express Elixir i kto z nich korzysta?

Kolejnym kamieniem milowym w historii rozwoju systemu płatności było wprowadzenie w 2012 roku Express Elixir. Umożliwił on realizację przelewów w czasie rzeczywistym. Był to drugi tego typu system w Europie, po brytyjskim Faster Payments.

Express Elixir odpowiadał na rosnące zapotrzebowanie na natychmiastowe transakcje i pozwolił na przesyłanie środków w kilka sekund, co znacznie przyspieszyło obrót pieniężny.

 

Nawet obecnie tego rodzaju przelewy to bardzo popularne rozwiązanie. Pozwalają one na realizację transakcji w czasie rzeczywistym, niezależnie od sesji rozliczeniowych KIR. Pieniądze trafiają na konto odbiorcy już w ciągu kilku sekund lub maksymalnie minut od zlecenia. Usługa działa przez całą dobę, 7 dni w tygodniu. Jest więc szczególnie przydatna w sytuacjach wymagających natychmiastowego przekazania środków.

 

Przelewy tego typu cieszą się popularnością zarówno wśród klientów indywidualnych, jak i firm. Konsumenci korzystają z nich najczęściej przy pilnych płatnościach, np. do uregulowania rachunków lub opłat na ostatnią chwilę. Z kolei przedsiębiorcy wykorzystują Express Elixir w przypadku m.in. szybkiego rozliczenia z kontrahentami.

 

Takie płatności natychmiastowe są niezwykle wygodne, ale ich koszt jest wyższy niż w przypadku tradycyjnych przelewów. Opłata za jedną transakcję w bankowości elektronicznej waha się zazwyczaj od około 3 zł do 10 zł, w zależności od instytucji finansowej i typu konta. Wyższe koszty mogą ponosić osoby niekorzystające z bankowości elektronicznej, a więc zlecające przelew w trakcie wizyty w oddziale.

 

Nie ma wątpliwości, że system Elixir to ważny element transformacji polskiego sektora bankowego. Wprowadził nowoczesność i automatyzację do powszechnych procesów rozliczeniowych. Termin realizacji przelewów skrócił się do jednego dnia roboczego, a jego rozwinięcie o Express Elixir otworzyło drogę do przesyłania elektronicznej gotówki w czasie rzeczywistym.

 

 

 

Źródło: Artykuł sponsorowany